Romatizma, halk arasında tek bir hastalık gibi düşünülse de aslında kas, eklem, kemik, bağ dokusu ve bazı iç organları etkileyen çok geniş bir hastalık grubunu ifade eder. Bu hastalıklar genel olarak “romatizmal hastalıklar” başlığı altında toplanır. Dünyada milyonlarca insanı etkileyen bu durum, doğru tanı ve tedaviyle kontrol altına alınabilir.

Romatizmal Hastalıklar Nelerdir?

Romatizmal hastalıklar, eklem ve kaslarda ağrı, şişlik, tutukluk ile kendini gösterir. Bazıları sadece eklemleri etkilerken bazıları kalp, akciğer, böbrek gibi iç organları da tutabilir. En sık görülen romatizmal hastalıklar şunlardır:

. Romatoid Artrit (RA): Bağışıklık sisteminin eklemlere saldırması sonucu ortaya çıkan, iltihabi bir hastalıktır.

. Ankilozan Spondilit (AS): Özellikle omurga ve sakroiliak eklemleri tutan, hareket kısıtlılığına yol açan iltihabi bir hastalık.

. Osteoartrit (Kireçlenme): Eklemlerdeki kıkırdak dokusunun aşınmasıyla gelişir.

. Lupus (SLE): Bağışıklık sisteminin vücudun birçok organına zarar verdiği sistemik bir hastalıktır.

. Gut: Kandaki ürik asit seviyesinin yükselmesi ve eklemlerde kristal birikimi ile gelişir.

. Fibromiyalji: Kaslarda yaygın ağrı, yorgunluk ve uyku bozuklukları ile seyreden bir durum.

Kimlerde Görülür?

Romatizmal hastalıklar her yaşta görülebilir. Ancak:

. İltihabi romatizmal hastalıklar genellikle 20- 50 yaş arası daha sık ortaya çıkar.

. Kadınlarda, romatoid artrit ve lupus gibi bağışıklık sistemi ile ilişkili hastalıklar daha yaygındır.

. Erkeklerde ise ankilozan Spondilit daha sık görülür.

. Aile öyküsü, genetik yatkınlık, çevresel faktörler, enfeksiyonlar ve bağışıklık sistemi bozuklukları önemli rol oynar.

Belirtileri Nelerdir?

. Eklem ağrısı ve şişlik

. Sabah tutukluğu (özellikle 1 saatten uzun süren)

. Eklemlerde kızarıklık, sıcaklık artışı

. Sırt ve belde uzun süren ağrı

. Yorgunluk ve halsizlik

. Kas ağrıları

. Bazı tiplerinde deri döküntüsü, göz, kalp veya böbrek tutulumu

Romatizma Sebepleri

Romatizmal hastalıkların nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte;

. Genetik yatkınlık (ailede romatizma öyküsü)

. Bağışıklık sistemi bozuklukları (otoimmün reaksiyonlar)

. Enfeksiyonlar

. Hormonal faktörler

. Çevresel etkenler (soğuk, nem, stres, sigara kullanımı) rol oynar.

Tanı Yöntemleri

Romatizmal hastalıkların tanısı için tek bir test yeterli değildir. Tanı sürecinde:

. Ayrıntılı hasta öyküsü ve fizik muayene

. Kan testleri: CRP, ESR (iltihap göstergeleri), romatoid faktör (RF), anti-CCP, ANA, HLA-B27 gibi testler

. Görüntüleme yöntemleri: Röntgen, ultrason, manyetik rezonans (MR)

. Eklem sıvısı incelemeleri kullanılır.

Tedavi Yöntemleri

Romatizmal hastalıklar tamamen ortadan kaldırılmasa da uygun tedavi ile hastalık kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir. Tedavi planı hastalığın türüne ve şiddetine göre değişir.

. İlaç tedavisi:

– Ağrı kesiciler (NSAİİ)

– Kortizon

– Bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçlar (DMARD’ lar, biyolojik ajanlar)

. Fizik tedavi ve egzersiz: Eklemlerin hareketliliğini korumak için düzenli egzersiz çok önemlidir.

. Yaşam tarzı değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli uyku, sigaradan uzak durma.

. Cerrahi tedavi: İleri vakalarda eklem protezi veya düzeltici ameliyatlar gerekebilir.

Romatizmal Hastalıklarla Yaşamak İçin Öneriler

. Düzenli olarak doktor kontrollerinizi aksatmayın.

. Dengeli beslenin, özellikle antioksidan ve omega-3 yağ asitleri açısından zengin gıdaları tercih edin.

. Düzenli egzersiz yapın (yüzme, yürüyüş, pilates gibi düşük eklem yükü oluşturan sporlar).

. Stres yönetimi önemlidir; meditasyon, nefes egzersizi faydalı olabilir.

. Sigara ve alkol romatizmal hastalıkların seyrini kötüleştirebilir, uzak durun.

Sonuç:

Romatizmal hastalıklar erken tanı ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Her eklem ağrısı romatizma değildir, ancak uzun süren şişlik, ağrı, tutukluk gibi şikayetlerde mutlaka bir romatoloji uzmanına başvurulmalıdır.