Gözlerimiz, dünyaya açılan penceremizdir. Görme kalitesini etkileyen pek çok faktör, günlük yaşam alışkanlıklarımızla doğrudan ilişkilidir. Bu yazıda hem göz sağlığını korumaya yönelik ipuçlarını hem de sık karşılaşılan göz enfeksiyonları hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Göz Sağlığını Korumanın Temel Adımları
- Ellerinizi gözlerinize sürmeyin: Gözle en fazla temas eden mikrop kaynağı, ellerdir. Ellerinizi sık sık yıkayın, özellikle lens takıp çıkarırken temizlik kurallarına dikkat edin.
- Ekran Başında Göz Molası Verin: Uzun süre bilgisayar ya da telefon ekranına bakmak, göz kuruluğu ve yorgunluğuna neden olur. 20-20-20 kuralını uygulayın; Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 metre uzağa bakın.
- Gözleri Güneşten Koruyun: UV ışınları yalnızca cildi değil, göz sağlını da etkiler. Güneşli havalarda UV filtreli güneş gözlüğü kullanın.
- Dengeli Beslenme: A-E vitamini, omega-3 ve çinko içeren gıdalar ( havuç, ıspanak, balık, yumurta ) göz sağlığı için önemlidir.
- Düzenli Göz Kontrollerini İhmal Etmeyin: Göz hastalıklarının bir kısmı erken evrede belirti vermez. Yılda bir göz muayenesi yaptırmak, olası sorunları önlemeye yardımcı olur.
Göz Enfeksiyonu Nedir?
Göz enfeksiyonu, genellikle bakteri, virüs, mantar veya parazitlerin gözün çeşitli bölgelerinde oluşturduğu hastalık tablosudur. Enfeksiyonların bazıları hızlıca iyileşebilirken bazıları ciddi görme kaybına kadar ilerleyebilir.
Sık Görülen Göz Enfeksiyonları ve Özellikleri
- Konjonktivit( Göz Nezlesi)
Konjonktivit, gözün beyaz kısmını ve göz kapaklarının iç yüzeyini kaplayan zarın(konjonktiva) iltihaplanmasıdır.
Beliritleri:
- Gözde kızarıklık
- Sulanma veya çapaklanma(özellikle sabah uyandığınızda göz kapaklarının yapışması)
- Kaşıntı veya yanma hissi
- Işığa hassasiyet
Nedenler:
- Virüsler( genellikle bulaşıcıdır, özellikle adenovirüsler)
- Bakteriler( ör. stafilokok, streptokok)
- Alerjenler(polen, toz)
- Kimyasal tahriş ( ör. Klorlu havuz suyu)
2-Arpacık( Hordeolum )
Arpacık, göz kapağı kenarındaki bir yağ bezinin ya da kirpik diplerinin enfekte olması sonucu oluşur.
Beliritler:
- Göz kapağında hassasiyet ve ağrı
- Şişlik ve kızarıklık
- Ucunda iltihaplı baş (sivilceye benzer)
- Bazen sulanma ve batma hissi
Nedenler:
- Genellikle stafilokok bakterileri sorumludur.
- Bağışıklık zayıflığı, hijyen eksikliği riski artırabilir.
3-Blefarit( Göz Kapağı Kenarı İltihabı)
Blefarit, göz kapaklarının kenarlarında kronikleşebilen bir iltihaplanmadır.
Beliritler:
- Kirpik diplerinde kepeklenme
- Göz kapağı kenarında kabuklanma
- Yanma, batma hissi
- Gözlerde sabahları çapaklanma ve yapışıklık
Nedenler:
- Bakteriyel enfeksiyon
- Yağ bezlerinin düzensiz çalışması
- Cilt hastalıkları (ör. Seboreik dermatit, rozasea)
4- Keratit ( Kornea İltihabı)
Keratit, korneanın iltihaplanmasıdır ve görmeyi tehdit edebilir.
Belirtiler:
- Şiddetli göz ağrısı
- Bulanık görme
- Işığa hassasiyet
- Gözde kızarıklık ve sulanma
Nedenler:
- Bakteriyel, viral ya da mantar enfeksiyonları
- Kontakt lens kullanımında hijyen yetersizliği
- Gözde yabancı cisim, travma.
Göz Kuruluğu ( Kuru Göz Sendromu) Nedir?
Göz kuruluğu, göz yüzeyini nemli ve rahat tutmaya yarayan gözyaşının yeterli miktarda üretilmemesi ya da kalitesinin bozulması nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Gözyaşı filmi bozulduğunda göz yüzeyi tahriş olur ve enfeksiyonlara açık hale gelir.
Beliritler:
- Gözde batma, yanma ve kum tanesi hissi
- Kızarıklık
- Bazen aşırı sulanma ( paradoksal bir belirti: kuruluğa yanıt olarak göz sulanabilir)
- Bulanık görme(özellikle ekran başında uzun süre kalındığında)
- Işığa hassasiyet
Başlıca Nedenler:
- Uzun süre ekran başında kalmak
- Kapalı, klimalı ve kuru ortamlarda uzun süre bulunmak
- Yaşlanmaya bağlı gözyaşı üretiminin azalması
- Romatizmal hastalıklar (ör. Sjögren sendromu)
- Kontakt lens kullanımı
- Bazı ilaçlar(ör. Antihistaminikler, bazı tansiyon ilaçları, antidepresanlar).
Göz Sağlığını Korumak İçin Öneriler:
-Sağlıklı ve Dengeli Beslenin: A vitamini (Havuç, tatlı patates, ıspanak), C ve E vitamini(Narenciye, badem, fındık), Omega-3 yağ asitleri( Somon, ceviz, keten tohumu), Çinko(Kabak çekirdeği, kırmızı et, yumurta)
Dengeli beslenme, makula dejenerasyonu ve katarakt gibi göz hastalıklarının riskini azaltabilir.
- Göz Kuruluğuna Karşı Önlem Alın: Bol su içerek vücudunuzun ve gözlerinizin nem dengesini koruyun. Klimalı, tozlu ve dumanlı ortamlarda uzun süre kalmamaya çalışın. Gerekirse uzman hekim önerisiyle suni gözyaşı damlaları kullanın.
- Ekran Karşısında Gözlerinizi Dinlendirin
- Güneşten Gözlerinizi Koruyun
- El ve göz hijyenine dikkat edin
- Lens ve gözlük kullanımında kurallara uyun
Dikkat: Gözde ağrı, görme bulanıklığı, ışığa hassasiyet, göz kapağında şişme gibi şikayetler varsa vakit kaybetmeden bir göz hastalıkları uzmanına başvurun. Unutmayın; erken önlem, sağlıklı bir bakış demektir. Geç kalmadan önlem alın, sağlığınızı riske atmayın.
