Skolyoz, omurganın normalde düz olması gerekirken yana doğru eğrilmesi ve beraberinde omurgada rotasyon (dönme) görülmesidir. Sağlıklı bir omurga önden bakıldığında dümdüz görünmelidir. Skolyozda ise omurga “C” veya “S” şeklinde eğrilik gösterir. En sık çocukluk ve ergenlik döneminde fark edilir, ancak yetişkinlikte de görülebilir.

Toplumda görülme sıklığı %2-4 arasında olup, özellikle kız çocuklarında daha hızlı ilerleme eğilimindedir.

Skolyoz Belirtileri

. Omuzlardan birinin daha yüksek görünmesi

. Kürek kemiklerinde asimetri

. Bel hattında kayma veya bir tarafta çukurlaşma

. Kalçaların dengesiz durması

. Öne eğilme testinde sırtın bir tarafında kabarıklık

. Kıyafetlerin vücutta dengesiz durması

Skolyoz Dereceleri (Cobb Açısına Göre)

Skolyozun şiddeti, omurga grafisi (röntgen) üzerinde Cobb açısı ölçülerek belirlenir.

0-10°: Normal varyasyon, takip gerekir

10-25° (hafif skolyoz): Düzenli izlem, egzersiz önerilir

25-45° (orta skolyoz): Egzersiz+ korse tedavisi uygulanabilir

45° üzeri (ileri skolyoz): Cerrahi tedavi gerekebilir

Skolyoz Tanısı Nasıl Konur?

1.Fizik Muayene:

. Öne eğilme testi (Adam’s forward bend test)

. Omuz, kalça ve sırt simetrisine bakılır.

2. Görüntüleme Yöntemleri:

Omurga grafileri (X-ray): Eğrilik açısını (Cobb açısı) belirler.

Gerekli durumlarda MR görüntüleme ile omurilik patolojileri araştırılır.

Skolyozda Tedavi Yaklaşımları

Tedavi, skolyozun derecesine, hastanın yaşına ve eğriliğin ilerleme riskine göre belirlenir.

Hafif skolyoz: Düzenli egzersiz ve takip

Orta dereceli skolyoz: Korse tedavisi+ egzersiz

İleri skolyoz: Cerrahi tedavi (omurganın metal çubuk ve vidalarla düzeltilmesi)

Skolyozda Evde Yapılabilecek Egzersizler

Skolyozda egzersizler tek başına eğriliği düzeltmez, ancak omurga kaslarını güçlendirerek ilerlemeyi yavaşlatır.

Önerilen Egzersizler

. Schroth egzersizleri: Skolyoza özel geliştirilmiş nefes ve postür egzersizleri

. Köprü egzersizi: Sırtüstü yatıp kalçayı yukarı kaldırma

. Kedi- deve egzersizi: Dört ayak pozisyonunda omurgayı yukarı- aşağı hareket ettirme

. Plank egzersizi: Karın ve sırt kaslarını güçlendirme

. Yank plank: Denge ve kas simetrisi için önerilir

Egzersizler mutlaka fizyoterapist veya uzman hekim önerisiyle yapılmalıdır.

Skolyozda Spor Önerileri

Düzenli spor, skolyozda kas dengesini sağlar ve omurga sağlığını korur.

Önerilen Sporlar:

. Yüzme (özellikle sırt üstü ve serbest stil)

. Pilates (omurga esnekliği ve kas kuvveti için)

. Yoga (duruş ve dengeyi geliştirmek için)

. Düşük darbeli egzersizler (yürüyüş, bisiklet)

Kaçınılması Gerekenler:

. Ağırlıkla tek taraflı yapılan sporlar (ör; tek taraflı tenis)

. Ağır yük kaldırma

. Ani ve zorlayıcı hareketler

Skolyozda Önlemler

. Çocukluk çağında düzenli skolyoz taramaları yapılmalı

. Doğru oturma ve duruş alışkanlığı kazandırılmalı

. Tek omuzda ağır çanta taşımaktan kaçınılmalı

. Uzun süreli masa başı çalışmalarda mola verilerek esneme yapılmalı

. Düzenli egzersiz yaşamın bir parçası haline getirilmeli.

Sonuç

Skolyoz, erken tanı ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilen bir omurga hastalığıdır. Hafif eğrilikler düzenli takip ve egzersizle dengelenebilirken, ileri dereceli vakalarda cerrahi tedavi gerekebilir. Çocukluk çağında yapılan basit muayeneler ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları, skolyozun ilerlemesini önlemede en önemli adımdır.